Kinh tế khó khăn, người sử dụng thắt lưng buộc bụng, cắt giảm mạnh trả cho các chi phí khiến lượng tiêu thụ ô tô, xe máy tại nước ta giảm rất mạnh, lượng hàng còn chưa bán được đạt mức kỷ lục.

Ế ẩm, tồn kho

Chiều 10/12, Hiệp hội các nhà công đoạn ô tô nước ta (VAMA) cho biết, dù đã có sẵn sự “tăng tốc” dịp cuối năm, doanh số bán hàng của vấn đề trong 11 tháng năm 2012 vẫn giảm 28% hơn hẳn cùng kỳ năm ngoái. Con số này đã phản ánh về mặt èo uột của ngành ô tô, xe máy trong cả năm 2012.

Số liệu thăm dò từ cơ quan công dụng cho biết, chỉ số hàng tồn kho của ngành cơ khí, điều khiển bừng điện tử luôn ở mức cao. Điển hình là việc tiêu thụ sản phẩm ô tô và xe máy trong tháng 10-2012 giảm so với cùng là năm năm trước và chưa có tín hiệu lạc quan. Sản xuất ô tô giảm 13,6 %; xe máy giảm 4,8%. Một số công ty liên doanh ô tô dù đã nỗ lực tính năng mới mẫu mã, quảng bá sản phẩm, hướng đi bảo dưỡng, bảo hành sau bán hàng nhưng khó khăn hấp dẫn nhất không chính là vốn mà chính là đầu ra bao bì bị tắc. Con số tổng hợp chính xác nhất tháng 11-2012 vẫn xếp ngành bước chế biến ban đầu xe có động cơ dung tích trong diện có tỷ lệ giá trị hàng tồn kho khá cao.

Nhìn lại cả năm 2012, Sở KH-ĐT Hà Nội đưa tin nhận định, nằm trong diện những lĩnh vực đó chịu tác động khá nặng nề nhất do bất ổn định kinh tế, rất nhiều công ty ngành ô tô, xe máy đang nghiêng ngả vì còn chưa bán được quá lớn. Người tin dùng thắt chặt chi tiêu hàng ngày nên bao bì của ngành này không bán được. Số liệu khảo sát sơ bộ từ Sở KH-ĐT Hà Nội cho biết, các công ty lớn đã phải cắt giảm nhiều lắm sản lượng bởi chưa có khách mua lớn. Đơn cử, có thời điểm, Nhà máy CP Ô tô Xuân Kiên giảm tới 76%, Công ty CP Cơ khí từng chi tiết số 1 giảm 32%, bao bì săm lốp ô tô của Công ty CP Cao su Sao Vàng giảm 25%, Nhà máy sản xuất Ô tô 1-5 và Nhà máy Honda Việt Nam còn lại hàng chục nghìn sản phẩm…

Khảo sát tại một số showroom và bán lẻ xe máy trên các phố một trung tâm Hà Nội cho thấy, dù đã bước vào mùa phải chi đón tết, song lượng tiêu thụ tăng không đáng kể. Chị Hoàng Mai, nhân viên một bán lẻ xe máy lớn trên phố Huế (quận Hai Bà Trưng) cho biết: “Bình thường, giờ này năm ngoái, mỗi ngày cửa hàng xuất xưởng hơn 100 xe nhưng nay chỉ bán ra được 40-50 chiếc/ngày. Tính ra, doanh số bán hàng giảm gần 50%…”.

Sẽ kiến nghị giảm lệ phí trước bạ

Bên cạnh cuộc sống khó khăn, theo VAMA, một trong những nguyên do khiến lĩnh vực đó ô tô, xe máy “teo tóp” là do nhiều địa phương tăng mạnh mức thu lệ phí trước bạ (LPTB) và phí đi đăng ký từ hồi đầu năm 2012.

Thừa nhận rất khả thi này, TP Hà Nội cho biết, tính từ khi tăng mức thu LPTB đối với xe ô tô chở người dưới 10 chỗ ngồi (từ 12% lên 20%), năm 2012, lượng xe ô tô đã đăng ký mới tại Hà Nội giảm có nhiều hơn so với các năm trước. Đại diện UBND TP Hà Nội nói: “Bên cạnh ảnh hưởng của suy thoái bộ mặt làm ảnh hưởng đến sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp kinh doanh ô tô, việc tăng mức thu cũng đã góp phần đáng kể làm giảm lượng xe ô tô từng đăng ký mới trên địa bàn Hà Nội, giúp làm giảm lưu lượng xe hoạt động tại TP, ưu đãi nhất là xe dưới 10 chỗ ngồi”. Con số thống kê chính xác nêu rõ: “Năm 2011, lượng xe ô tô từng đăng ký mới tăng 38% so với cuối năm 2010 (tăng 10.414 xe). Trong khi đó, năm 2012, ước tính, lượng xe ô tô được đăng ký mới chỉ khoảng 17.354 xe, bằng 46% năm 2011 (giảm 19.988 xe)!”.

Ghi nhận việc quy định phương tiện không chính chủ ở Hà Nội còn phổ biến, UBND TP cho rằng, mức thu LPTB đối với cách mà rất sang tên đổi chủ xe ô tô dưới 10 chỗ ngồi sử dụng tại Nghị định 45/NĐ-CP ở mức quá cao (từ 10% đến 20%). Tương tự, mức áp dụng tại Quyết định số 45/QĐ-UBND của UBND TP (đối với xe đăng ký đó là 12%) cũng không làm tăng nhu cầu được người quy định phương tiện làm nhiều thủ tục được đăng ký trước lại. Để khắc phục nội dung này, UBND TP cho biết, đang chỉ đạo các ngành rà soát câu trả lời để kiến nghị Chính phủ hóa giải mức thu phù hợp, làm tăng nhu cầu người quy định tham gia lại, để tất nhiên kiểm tra tốt phương tiện giao thông trên đường trên địa bàn, góp phần giảm thiểu ùn tắc giao thông.

Đây sẽ là kiến nghị mà VAMA gửi tới TP Hà Nội. Ngành công nghiệp ô tô trong cả nước sẽ muốn đối mặt với sụt giảm doanh số bán hàng không bao giờ có, VAMA đề nghị Hà Nội cân nhắc giảm mức LPTB đối với xe ô tô chở người xuống mức thấp nhất là 10%, để giúp xí nghiệp tháo gỡ khó khăn”…