Có cầu ắt có cung

“Mua cái này đội cho nó nhẹ đầu, chứ thanh niên ai lại trùm cả cái ‘nồi cơm’ to thế kia”- chị bán hàng vừa nói vừa nheo mắt nhìn cậu bạn đang gõ gõ vào lớp nhựa, tay nâng nâng chiếc mũ mỏng dính trên tay.

Lúc chính mình quay đi, chị còn kịp gọi với theo “40.000 đồng không mua thì 35.000 đồng nhé, lấy giá gốc rồi đấy. Ấy, thế 30.000 đồng thôi vậy…”.

Không khó để tìm gặp nhiều chi nhánh bán “mũ bảo hiểm” thời trang giá rẻ ở những vỉa hè Hà Nội hoặc những quán tạp phẩm bên đường. Dọc theo các tuyến Láng, Tây Sơn, Giải Phóng… không ít loại mũ này đều được trưng bày rất công khai và khá nhiều lần truyền thông đề cập, phản ánh.

Trước đó, từ cuối năm 2008, Bộ Khoa học và Công nghệ đã ban hành quy định quy chuẩn kỹ thuật lãnh thổ về mũ bảo hiểm đến cho người đi moto, xe máy. Theo đó, các loại mũ thường không dấu hợp chuẩn (CS) không cần phép sản xuất, lưu hành. Sau hơn 3 năm, dễ nhận thấy, tất cả mũ “rởm” trong nội thành nhiều khi còn đặc biệt hơn người ngày một đội mũ dây bảo hiểm phòng thân.

Sự thật là bà con đã có nhu cầu, họ cũng nắm quyền chọn lựa bao bì cho công ty bạn và người bán vẫn sẵn sàng cung cấp. Với giá gốc mua về chỉ 10-20 nghìn đồng nhưng bán ra với giá 30-40-60 nghìn đồng, trong khi người bán lãi lớn thì bà con vẫn chỉ chi tiêu ra giá cả rất rẻ so bằng việc phải chi hàng trăm nghìn đồngsắm một cái mũ “xịn”.

Trong điều luật thông tư liên tịch xung quanh đến vật liệu mũ bảo hiểm, con người trong cuộc sống hiện đại giao thông trên đường nếu đội mũ thời trang, mũ thiết bị bảo hiểm giả sẽ bị phạt từ 100-200 nghìn đồng .

Ở đây, xin trích bất kỳ cái lý của người tiêu dùng, để thấy vòng tròn cung-cầu đang bán trên thị trường mũ thiết bị bảo hiểm hãy còn nhiều khía cạnh đáng bàn.

Theo Đức Anh, 22 tuổi, học trò ĐH Hà Nội thì trong thành phố, mọi người thường đi chậm nên ít khi ngã, chỉ cần đi cẩn thận một phần nhỏ thì cũng không cần thiết phải đội mũ “xịn”. So với nhu cầu sinh viên, chi tiêu 200-300 nghìn khi đi mua một cái mũ là đắt, bằng cả chục chiếc đang dùng, khi mà nếu mất thì rất tiếc tiền.

Khánh Huyền, 19 tuổi, sinh viên ĐH Phương Đông lại lập luận, với con gái, mũ dụng cụ bảo hiểm “xịn” đội rất nặng đầu, rườm rà không quá thời trang. Hơn nữa, nếu búi tóc, thì việc dùng loại mũ khoét ở sau rất tiện dụng.

Một đại diện khác cho lứa tuổi thanh niên, P. Dung, 25 tuổi đang là nhân viên giao dịch văn phòng lại đề cập đến một khía cạnh khác. Với những bà đã đi làm và tổng các khoản thu có thể thì khoản chi phí khi đi mua một loại mũ dụng cụ bảo hiểm cũng chỉ bằng một thỏi son dưỡng môi, nhưng điều khiến chị không muốn mua mũ sữa ngon chỉ vì “mùa hè đội mũ đó thường rất hấp thụ nhiệt và lỉnh kỉnh”.

Tuy nhiên, khái niệm của những người khách hàng trung tuổi lại có phần đối ngược, họ thường cần kíp về chất lượng sản phẩm mũ. Đây chính là độ tuổi mà mọi người chăm lo sức khỏe nhiều hơn.

Chị Bích, 45 tuổi, hiện là giáo viên một trường trung học, lại cho rằng, giá dịch vụ như với mũ dây bảo hiểm đúng chuẩn mặc dù có mắc hơn so một số loại mũ được rao bán vỉa hè song lại dùng được bền hơn và đảm bảo hơn, tốt nhất là lúc đi đường trường.

“Bỏ thêm một tẹo tiền để đảm bảo tính mạng được yên tâm hơn, cách này không nên so đo, chi ly quá” – chị Bích nói.

Trong mùa nóng, lượng mũ thiết bị bảo hiểm giả được thị trường ưa chuộng càng nhiều hơn.

Quy định bất cập, rất khả thi vẫn chờ

Con số của Cục Cảnh sát Giao thông đường bộ – đường sắt cho thấy, chỉ trong 9 ngày Tết Nhâm Thìn vừa qua, trên địa bàn cả nước xuất hiện 393 vụ tai nạn giao thông trên đường đường bộ, làm chết 317 người, bị thương 380 người.

Còn theo một thăm dò được ông Nguyễn Phương Nam, Phó Cục trưởng Cục Quản lý ưu đãi nhất (Bộ Công Thương) có lần cho hay thì tới 80% người bị chấn thương sọ não đều do nguyên cớ dùng mũ bảo hiểm kém chất lượng.

Trong một lần thử nghiệm với Dân trí, ông Nguyễn Văn Thành, Phó Trưởng ban Bảo vệ người tiêu dùng, Cục Quản lý tranh giành từng “than phiền”: để cơ quan chức năng có thể “dọn dẹp” triệt để những điểm bán mũ lề đường, kém chất lượng thì còn điều chỉnh vào ý thức tự đảm bảo an toàn trí não của người tiêu dùng. Các cơ quan giám sát nhà nước không thể nào ngược lại quản lý hết tất các vụ việc như vậy.

“Người tiêu dùng rất có thể đủ tác phong để hiểu được đảm bảo được chất lượng loại mũ đó như thế nào nhưng vẫn áp dụng chỉ để đối phó với công an. Nó cũng giống như vậy như việc cướp gà tiêu hủy về ăn vậy. Tôi nghĩ là khó có cơ quan nào để có thể bảo vệ được trong những cách mà rất như vậy” – ông nói.

Mũ dây bảo hiểm được rao bán cùng không ít loại hàng hóa khác tại địa điểm không mấy bước vệ sinh nhưng tiện đến cho người đi đường khi gặp “bí” vì không đội mũ.

Về phía đại diện Cục Quản lý thị trường, Bộ Công thương, đại diện cơ quan này cho biết, hiện việc quản lý bày bán mũ thiết bị bảo hiểm còn phụ thuộc vào công tác kiểm tra lại vật liệu nhập khẩu cũng như việc dán tem chống hàng giả trên thị trường. Tuy nhiên cho đến nay, do diễn biến phức tạp nên vẫn còn còn lại nhiều bất cập.

Việc xử lý nhiều chi nhánh bán mũ không đúng sử dụng gặp phải nhiều khó khăn, đặc biệt ở bước lấy mẫu và mức chi phí kiểm định. Có những chi nhánh bán mũ bảo hiểm kiêm bán hàng tạp phẩm, tư vấn các nơi bán biết bao loại mũ lẫn lộn với nhau gây khó khăn cho biện pháp giám định mẫu của cương vị quản lý nội dung và cương vị công nghệ công nghệ.

“Đúng là mũ thiết bị bảo hiểm giả, kém chất lượng thì rất có thể giải quyết được vì nó tuyệt vời nhất với chi phí, còn nhiều loại mũ gần sử dụng thì khoản phí kiểm định chính là một vấn đề” – đại diện cơ quan này cho biết. “Nếu một hàng bán nước bán 3 loại mũ dây bảo hiểm thì mong đợi lấy mẫu lúc đầu phải từ 3 cái hiện nay thì mới kết luận được chính xác là loại mũ chưa phù hợp”.

Hiện 4 bộ gồm: Khoa học – Công nghệ, Công an, Công Thương và Giao thông vận tải đang khẩn trương lấy nhận xét cho điêu khoản thông tư liên tịch quy định về sản xuất, nhập khẩu, buôn bán mũ bảo hiểm cho những người đi mô tô, xe máy.

VOV Giao thông mới đây dẫn lời ông Nguyễn Hoàng Linh, Phó vụ trưởng Vụ Hợp chuẩn Hợp quy thuộc Tổng cục Tiêu chuẩn – Đo lường – Chất lượng (Bộ Khoa học – Công nghệ), cho biết, ngay bất cứ chủ đề của dự thảo áp dụng người điều khiển, người ngồi trên mô tô, xe máy (kể cả xe đạp điện) đội một số loại mũ thời trang, mũ thể thao, mũ thiết bị bảo hiểm nhái sẽ bị xử phạt với mức phạt như đội mũ dụng cụ bảo hiểm không đúng quy cách hoặc không đội mũ bảo hiểm với mức từ 100.000 đến 200.000 đồng.

Và có lẽ cho đến khi sử dụng mới này có hiệu lực thì việc bán và lắp đặt – tiêu thụ mũ dụng cụ bảo hiểm giả vẫn khó bề quản lý, bởi quy luật lĩnh vực “hễ có cầu ắt sẽ còn cung”. Điều này cũng đồng nghĩa với việc, nhiều rất nguy hiểm đau lòng do mũ dụng cụ bảo hiểm không an toàn đảm bảo được chất lượng vẫn còn tiếp diễn.