Một phái nữ đang chi trả cho các dịch vụ tại một cửa hiệu LV ở Thượng Hải – Ảnh: Reuters.
Trong vòng 15 năm trở về đây, Trung Quốc đã gây dựng được một tẹo của cải lớn hơn bất cứ một quốc gia cùng loại khác trên thế giới. Trong vòng có 6 năm, số lượng tỷ phú của nước này đã tăng thêm từ mức chỉ 15 người lên khoảng 250 người. Tuy nhiên, đối với theo đơn hàng người trong số này, sự giàu có như lúc một giấc mơ ngắn ngủi.
Một việc thỏa mãn tính tò mò đã phát xuất hiện rằng, bố trí 17% trong vài các tỷ phú Trung Quốc được phục vụ xếp hạng Hồ Nhuận rốt cục phải ra tòa, ngồi tù, hoặc tệ hơn là tử hình.
Doanh nhân người Anh Rupert Hoogewerf lần đầu tiên công bố danh sách khách hàng giàu nhất Trung Quốc trên tạp chí Hồ Nhuận đến năm 1999. Có nhiều phản hồi cho rằng, Hoogewerf thực hiện bản danh sách này nhằm “làm khó” bà con giàu nhất của Trung Quốc. Tuy nhiên, Hoogewerf lập luận rằng, chỉ có 1% mọi người lọt vào các các danh sách này là vi phạm pháp luật. Dù cho vậy, các danh mục Hồ Nhuận chính xác nhất đã chứng minh điều ngược lại so với các không ít thông tin mà ông Hoogewerf nói.
Nhiều trường hợp tên trong xếp hạng này chưa bị pháp luật “hỏi thăm”, nhưng đang “nghèo” đi nhanh chóng. Có gần một nửa trong các 1.000 người giàu nhất Trung Quốc đã chứng kiến về tiền của họ vơi đi, ở bước trước đó 37% có mức về tiền hao quá nửa. Tính chung trong cả năm 2012, Trung Quốc mất 20 tỷ phú hơn so với năm 2011.
Nhận xét về “lời nguyên” của xếp hạng Hồ Nhuận, tờ Wall Street Journal viết: “Không lâu tính từ danh sách mọi người giàu nhất Trung Quốc được công bố, giá cổ phiếu cơ sở của các bà có tên trong bản danh sách bắt tay vào giảm. Các cơ sở này có nguy cơ cao bị Chính phủ giảm dần trợ cấp, và lãnh đạo của biết bao công ty đó có nguy hiểm bị điều tra”.
Trường hợp của Zhou Zengyi chính là ví dụ. Từng chịu trách nhiệm giàu thứ 11 của Trung Quốc, với giá trị tài chính ròng được tạp chí Forbes ước tính ở mức 320 triệu USD đến năm 2002, Zhou đã bị bắt giữ hai lần và càng ngày ngồi tù 16 năm. Vụ của Zhou thậm chí còn khiến Bí thư Thành ủy Thượng Hải Chen Liangyu mất chức.
Điều gì đứng sau khá nhiều pha thăng trầm chóng vánh của các bà giàu nhất Trung Quốc? Trong một môi trường kinh doanh mà các mối quan hệ đóng vai trò quan trọng, nhiều tỷ phú, triệu phú của nước này đã phất lên thật nhanh mà không cần mệt mỏi nhiều tới thông lệ với nhiều quy định. Tuy nhiên, cách làm giàu rất dễ dàng đó nhất định hai mặt.
Xu Ming, một tỷ phú từng là người giàu thứ 8 Trung Quốc, đã bị bắt giữ và tìm hiểu từ tháng 3/2012 đến ngày hôm nay vì sẽ liên quan tới cựu Bí thư Trùng Khánh Bạc Hy Lai. Ngoài ra, bốn nhân vật khác trong các danh mục Hồ Nhuận cũng đã bị kết án và những tội danh về kinh tế, đang bị giam chờ xét xử, hoặc đã căn bản ngồi ở nhà đá.
Những vụ việc này cho thấy Trung Quốc đã bắt tay vào mạnh dạn hơn với nội dung tham nhũng. Tuy nhiên, báo Economist khẳng định rằng, ngày càng bao nhiều vụ tham nhũng lớn bị đưa ra ánh nắng ở Trung Quốc, vẫn còn nhiều vụ nữa chưa bị phanh phui. “Nếu muốn, nhà chức trách Trung Quốc rất chắc hẳn tìm ra địa điểm để cáo buộc hầu hết mọi người giàu nhất nước này tội bẻ cong (nếu không muốn tìm kiếm vi phạm) các áp dụng pháp luật. Nhưng văn hóa luật pháp ngoại nhập rất đề cao lý thuyết “giết gà dọa khỉ”.
Một trong những số “con gà” như vậy là Gong Aiai, một cựu sếp các nhiều ngân hàng những quyền sở hữu hơn 20 bất động sản với tổng trị giá 1 tỷ Nhân dân tệ, giống bao giờ khoảng 159 triệu USD. Tính từ là năm các cuộc tìm được trên Internet do người dân bắt tay vào phát xuất hiện khối về tiền lớn của Gong, nhà chức trách Trung Quốc không còn có nhu cầu sử dụng cùng loại phải vào cuộc điều tra. Kết quả cho thấy, Gong đã sử dụng hộ khẩu giả bắt đầu các vụ thâu tóm bất động sản. Với tội này, Gong sẽ phải đi tù.
Vài tháng trước, cư dân mạng Trung Quốc nói rằng, một quan chức quản lý được đô thị ở Quảng Đông quyền sở hữu 21 căn nhà, một tài sản của bạn đáng ngờ xét tới mức lương hàng tháng của ông này chỉ ở mức 10.000 Nhân dân tệ.
Ở một lãnh thổ mà còn bao nhiều người sống chật vật, những vụ lộ tài chính lớn lúc nào thường tiềm ẩn mối nguy gây ra bất ổn định xã hội. Vì nguyên nhân này, Chính phủ Trung Quốc có lý do cả về để giám sát những người áp dụng giàu có nhất.
Ông Ruchir Sharma, người đứng đầu bộ phận các vấn đề mới nổi của Morgan Stanley Investment Management, lý giải: “Nếu một lãnh thổ sản tạo nên rất rất nhiều tỷ phú so với quy mô của nền kinh tế, thì sự tập trung lực tài chính này rất có thể dẫn đến sự đình trệ. Ở Trung Quốc, tài sản của những tỷ phú giàu đặc biệt nhất đặc biệt là cao, nhưng rất có bao nhiêu người ở nước này từng tạo ra được khối tài chính của mình trên 10 tỷ USD. Trên thực tế, có nguyên cớ để tin rằng Bắc Kinh đang thực thi một luật bất thành văn để áp đặt một mức trần như với tổng tài chính của các bạn của những bà giàu”.
Mối đe dọa từ mức trần này khiến cho đó nhiều người giàu Trung Quốc che giấu tài sản. Ông Wang Xiaolu, Phó Giám đốc Viện Nghiên cứu bộ mặt quốc gia Trung Quốc, ước tính rằng, nền đời sống vật chất ngầm ngoại nhập có quy mô 1,47 nghìn tỷ USD mỗi năm bắt tay vào thăng tiến nhanh.
Chính việc này cho thấy, nhiều trong số những người giàu ở Trung Quốc đang vận dụng các chiêu thức nhằm che giấu đảm bảo giá trị vốn của bản thân thật sự của họ. Kết quả, bất bình đẳng về khả năng trong thanh toán ở Trung Quốc càng ngày lớn. Hơn 70% giá trị tài sản của chính bạn ở nước này hiện lưu dữ trong tay chưa đầy 1% dân số.