TS. Nguyễn Đình Cung, Viện phó Viện Nghiên cứu nắm được tình hình chính sách đời sống Việt Nam (CIEM) hiến kế để tái cơ cấu doanh nghiệp Nhà nước thành công.

TS. Nguyễn Đình Cung.

Theo câu trả lời của TS. Nguyễn Đình Cung, theo yêu cầu công việc tái công trình là có thể phân bổ và sử dụng chất lượng hơn cơ sở vật chất mà cơ sở Nhà nước đang nắm giữ. Nếu không thì kể từ khi tái cơ cấu, nguồn lực này sẽ chạy sang mỗi vùng khác nhau khác. Nguyên do chắc hẳn do theo từng khu vực này không quy định hiệu quả phần nguồn lực đó, phần vì cần phải mở rộng phát triển khu vực bộ mặt tư nhân.

Với mục tiêu như vậy, thì việc tái cơ cấu công ty Nhà nước thông qua trên 3 lĩnh vực. Lý do đầu tiên là áp dụng điều kiện đầu tư thật khắt khe, theo quy định nội dung như là công ty ngoài nhà nước, đó chính là nguyên tắc lời ăn lỗ chịu.

Theo đó, những chính sách là môi trường lợi thế, trợ cấp và các biện pháp can thiệp hành chính khá nặng nề đối với nền công nghệ Nhà nước phải bãi bỏ. Còn độc quyền của cơ sở Nhà nước trong lĩnh vực, ngành nghề đầu tư mà Nhà nước tác động hoặc độc quyền phải được giám sát và kiểm soát.

Thứ hai là cài đặt và sử dụng một khuôn khổ quản trị các doanh nghiệp Nhà nước theo thông lệ quốc tế.

Thứ ba là trương trình lại ngành nghề kinh doanh, sắp xếp lại tổ chức, tính năng tiện dụng lại một dây chuyền theo dõi được và áp dụng một chế độ nắm được tình hình hiện đại.

Tuy nhiên, theo ông Cung, ở bí quyết thứ 3 này: “Nếu chỉ tính năng tiện dụng ở bí quyết này nhưng không tạo môi trường đầu tư mới, thể chế hoạt động tốt không được nâng cấp mà vẫn hoạt động như cũ thì không cần đã tốt hơn. Bởi vì thể chế đó không gây nên động lực để người ta biến hóa và sự kiểm soát để buộc rất nhiều công ty Nhà nước thay đổi, cố gắng hết sức để làm kế hoạch tốt hơn. Do đó, cần phải làm mạnh bí quyết thứ nhất và thứ hai, có như vậy thì giải pháp thứ ba bắt đầu triển khai mới có hiệu quả”.

Cũng theo gợi ý từ ông Cung, để tái dự án thành công, sự lựa chọn bắt đầu với sắp xếp chia ra doanh nghiệp. Trong số 1.300 xí nghiệp Nhà nước thì giữ lại 700 Công nghệ 100% vốn Nhà nước, còn số cổ phần hóa 600 nền công nghệ trong vòng 3 năm từ nay cho tới năm 2015. Hiện nay thoái vốn ở những lĩnh vực mà có thẩm quyền không phải nắm bắt giữ ở nhiều công ty trước đây đã cổ phần hóa (khoảng hơn 4.000 doanh nghiệp) và có nắm giữ cổ phần. Việc chỗ cổ phần hóa này sẽ kích thị trường gây dựng và tạo một cơ hội cho khu vực tư nhân phát triển.

Ngoài ra, Chính phủ nên ban hành quy chế được công khai hóa, luôn rõ ràng hóa tất cả các thông tin cần thiết đối với nền công nghiệp 100% vốn Nhà nước, tạo dựng quy chế công bố những thông tin cần thiết như với tập đoàn, tổng địa chỉ nhà nước. Nếu đã làm được hình thức này sẽ có ảnh hưởng hấp dẫn nhất và áp lực kiểm soát của Nhà nước sẽ giảm đi do có thị trường, các bên liên quan, nhà tư vấn trong nước và khắt khe nhất “giám sát” hộ qua những các các thông tin cần thiết được công bố…